Hangi mamayı tercih edelim

PREMIUM? SUPER PREMIUM?

Pek çoğumuz kedilerimizi marketlerden, pet shoplardan ya da veteriner kliniklerinden aldığımız hazır mamalarla besliyoruz. Piyasadaki hazır mamaların hepsi de kedimiz için en doğru, en dengeli, en sağlıklı mama oldukları iddiasını taşıyor. Hatta kimileri paketlerinde "premium", "super premium", "ultra premium" gibi ibarelere yer veriyor. Peki bu ne anlama geliyor? Paketinde “premium” yazan bir mamayla, yazmayan bir mama arasında ne fark var? Fark var mı?

Kedilerimizi en iyi şekilde beslemeye çalışırken, satın aldığımız bir mamanın ambalajındaki ya da reklamındaki iddialardan ziyade mamanın ne olduğuna, yani o mamanın hangi kurallar çerçevesinde üretildiğine ve içerik bilgilerine bakmalıyız. Pakette yer alan bilgileri doğru değerlendirebilmemiz için, öncelikle bunların ne anlama geldiğini bilmemiz gerekiyor.

Halen ülkemizde satılan mamaların büyük çoğunluğu ABD kökenli firmaların ürünleridir. ABD’de üretilen bir kedi mamasının piyasaya sürülebilmesi için uyması gereken standartlar, FDA (US Food and Drug Administration) ve AAFCO (Association of American Feed Control Officials) tarafından belirlenir. Bir mamanın paketinde “Complete and Balanced” yani tam ve dengeli bir beslenme olduğu ibaresinin yer alabilmesi için:

* AAFCO’nun belirlediği Food Nutritional Profiles yani besin değerleri profiline uyması,

ya da

* yine AAFCO’nun belirlediği kurallar çerçevesinde gerçekleştirilen besleme testlerini (feeding tests) geçmiş olması gereklidir.

Bunların yanı sıra, bir mamanın paketinde o mamanın hangi yaşam evresi için kullanılacağını belirten bir ifade de yer almalıdır. Bu konuda AAFCO’nun belirlediği iki standart vardır: büyüme/süt verme (growth/lactation) ve yetişkinlik (maintenance) dönemi. AAFCO, bu iki dönem dışındaki evreler için herhangi bir standart belirlememiştir. Dolayısıyla, paketinde “growth/lactation” veya “maintenance” dışındaki evreler için üretildiği ibaresi yer alan (örn. “senior”) bir mamanın, söz konusu iki evre için üretilen mamalardan farklı veya üstün olmasını zorunlu kılan ya da garanti eden hiçbir düzenleme yoktur. Ayrıca, AAFCO’nun belirlediği standartlarda cinsiyet ayrımı da yer almaz (süt veren dişi kediler hariç). Yani mama paketlerinde yer alan ve o mamanın dişi veya erkek beslenmesine yönelik olduğunu belirten ibarenin ne anlama geldiğini ya da ne gibi değişiklikler gerektirdiğini belirleyen bir düzenleme de yoktur. Dahası, AAFCO’nun herhangi bir ırk için belirlediği özel standartlar da yoktur. Bir başka deyişle, paketinde belli bir ırk için üretildiği ibaresi yer alan (örn. “Persian”) mamaların da, diğer mamalardan farklı olma garantisi yoktur. Kısacası mama firmalarının paketlerinde belirttiği büyüme/süt verme ve yetişkinlik evreleri dışındaki ayrımların ne olduğu konusu tamamıyla üretici firmanın inisiyatifine bağlıdır. Bu ibareleri taşıyan mamalar arasında bir fark varsa bile, bu farkları bir kurala bağlayan düzenlemeler mevcut değildir.

Bir başka konu da, mama paketlerinde gördüğümüz “premium”, “super premium” gibi ifadelerdir. Bunlar her ne kadar göze hoş gelse de, gerçekte herhangi bir standarda veya düzenlemeye tabi olmayan terimlerdir. Bu, şu anlama geliyor: Bir mama üreticisi, ürünlerinin reklamını bu terimleri kullanarak yapsa da, A firmasının “super premium” mamasının, B firmasının “premium” mamasından daha kaliteli olup olmadığını denetleyen herhangi bir mekanizma yoktur. Dahası, A marka premium mamanın, B marka premium olmayan mamadan üstün olmasını gerektiren ya da garanti eden bir düzenleme de yoktur. Kısacası “premium”, “super premium” hatta “ultra premium” gibi ibarelerin neye dayanarak kullanılacağı konusu da tamamıyla üretici firmaya bırakılmıştır.

Tercihlerimizde önemli rol oynayan bir başka etken de, bazı mama paketlerinin üzerinde gördüğümüz “natural” yani “doğal” ibaresidir. Bir mama firması, ürettiği mamayı “doğal” olarak lanse edebilir. Fakat bu konuda da AAFCO tarafından getirilmiş bir standart ya da düzenleme mevcut değildir. Son yıllarda hazır mamalarda kullanılan BHA, BHT ve ethoxyquin gibi koruyucu maddelere ilişkin endişelerin dile getirilmesinin ardından, bazı üreticiler bu maddeler yerine E ve C vitaminleri gibi doğal koruyucuları kullandıklarını etiketlerde belirtmeye başladılar. Ne var ki, bir mamanın içeriğinde koruyucu olarak bu vitaminlerin kullanılmış olması, bütünüyle mamanın “doğal” olduğu anlamına gelmez. Dahası, üretici firmalar etiketteki içerik bilgilerinde yalnızca kendi gerçekleştirdikleri işleme sürecinde eklenen koruyucuları bildirmek zorundadırlar. İnanmak istediğimizin aksine, mama firmaları kedilerimize mama yapmak için tavuk, tavşan, koyun, balık vb. yetiştirmezler. Kullandıkları et, tahıl ve yan ürünlerini bunları işleyen fabrikalardan alırlar. Kendilerine ulaşmadan önce hayvansal yağların bozulmasını önlemek için konulmuş olan koruyucuları ekleyen kendileri olmadıkları için, pakette bildirmek zorunlulukları yoktur. Örneğin ethoxyquin ile korunmuş hayvansal yağı alan ve mamasında kullanan bir firma, mamaya koruyucu olarak E vitamini eklediğinde, pakette koruyucu olarak yalnızca E vitaminini bildirmesi yeterlidir.

Kedilerimizi nasıl besleyeceğimiz sorusuna yanıt ararken bize sunulan seçeneklerin gerçekte ne olduğunu anlamak, doğru seçimi yapmak yolunda önemli bir adım olacaktır.